Het is zo’n vraag waarvan je weet dat die gaat komen. Op een intervisiebijeenkomst zat ik met vijf bestuurders van christelijke zorgorganisaties bij elkaar. Onze gespreksleider vond dat we te veel aan de oppervlakte bleven hangen. Toen kwam de vraag; maar waar lig jij nou echt wakker van? Er volgde een diepe, bijna ongemakkelijke stilte. Net toen ik zelf wilde beginnen met het beantwoorden van de vraag, was de collega links naast mij me voor.
Diep voorover gebogen zagen we dat deze vraag hem raakte. Met de nodige emotie vertelde hij over een net genomen besluit in het christelijk verpleeghuis in een van onze grote steden waar hij bestuurder van is. Zijn besluit was om ook medewerkers aan te nemen die geen christen zijn maar de christelijke identiteit van het huis wel willen respecteren. Een trendbreuk. Met impact. In ieder geval voor hem als bestuurder maar voor nog veel meer betrokkenen. Heftige discussies gingen er aan vooraf met de Raad van Toezicht, Cliëntenraad, Familieraad en Ondernemingsraad. Ze kwamen er lange tijd niet uit met elkaar. Met name de Cliëntenraad en Familieraad kwamen tegenover elkaar te staan. De vertegenwoordigers van de Cliëntenraad wilden vasthouden aan het bestaande personeelsbeleid dat elke medewerker belijdend christen moet zijn. De Familieraad benoemde hun realiteit dat het personeelstekort te groot was geworden en de grenzen van verantwoorde zorg voor hun verwanten waren bereikt. Mijn collega bestuurder benoemde hoe zijn verstand als eerste de draai maakte naar een ander personeelsbeleid maar zijn hart er nog niet aan toe was. Tot hij de afgelopen maand niet anders kon dan een hele afdeling sluiten of “respecterende” medewerkers aannemen.
Weer werd het stil. Nu een stilte gevuld met herkenning. Eén voor één vulde mijn collega’s de verhalen aan. Personeelstekort en arbeidsmarkt. Het zijn de thema’s waar we elkaar als zorgbestuurders ’s nachts over kunnen appen omdat we er allemaal minder van kunnen slapen.
"De Hoop groeit in het aantal mensen dat we kunnen helpen maar de vacature- en wachtlijst groeit nog sneller. Dat is de reden om geregeld 's nachts een warme kop melk te maken."
Bij De Hoop hebben we de keuze gemaakt om vast te houden aan de opdracht waarmee ons werk midden jaren 70 begon; Hoop bieden, door christenen, voor iedereen. Veel van onze cliënten zijn geen christen. Ze snakken wel naar Hoop. Die werkelijkheid van 1975 is niet veranderd in 2019. De arbeidsmarkt waarin wij ons werk moeten doen is wel fundamenteel veranderd. Er is een rechtstreekse relatie tussen de lengte van de wachtlijst én de hoeveelheid christen-professionals die bij ons willen werken. De Hoop groeit in het aantal mensen dat we kunnen helpen maar de vacature- en wachtlijst groeit nog sneller. Dat geldt zowel voor onze jeugdzorg als de zorg voor volwassenen. Dat is de reden om geregeld ’s nachts een warme kop melk te maken. Vasthouden aan ons personeelsbeleid betekent tegelijkertijd minder mensen helpen dan dat we zouden kunnen.
Ben ik dan “zuiverder” dan mijn collega bestuurder van het verpleeghuis? Een moraalridder die noch met mijn verstand noch met mijn hart durft te kiezen? Ik weet dat er goede redenen zijn om in ons geval vast te houden aan de kern van ons personeelsbeleid: Hoop-verleners aannemen die christen-professionals zijn. De Hoop gaat uit van de Gods- en mensvisie dat iedereen een door God geliefd mens is. Dat herstel van verslaving en psychiatrische problematiek ook ten diepste herstel, uit vrije wil, in de relatie tot God mag betekenen. In de geestelijke gezondheidszorg is aandacht voor zingeving cruciaal. Zingeving die voor ons betekent dat Jezus Christus dé Zingever is. Vanuit die overtuiging kies ik er voor om mijzelf en elke collega aan te spreken op ons christen- én professional zijn.
Op het moment dat ik deze column schrijf is het twee uur. Inderdaad, twee uur ’s nachts. In mijn mailbox is zojuist een noodkreet van een vader bezorgd die radeloos is om zijn zoon die al te lang op de wachtlijst staat. In mijn ene scherm deze column, in de andere zijn noodkreet. Ik besluit een tweede kop warme melk te maken. En om het grote dilemma van groeiende zorgvraag en krappere arbeidsmarkt in gebed aan Hem voor te leggen. Want mijn eigen wijsheid schiet te kort.
(Deze gastcolumn verscheen in het ND op 30 oktober 2019)