Het is weer die tijd van het jaar… Op de radio galmen de jingle bells, achter woonkamerramen verschijnen bont versierde kerstbomen en supermarkten puilen uit van luxe delicatessen. Kerst moet gezellig zijn. Liefde en familiegevoel moeten warmte in de kou brengen en niemand mag met Kerst alleen zijn. Mooi en waardevol natuurlijk, maar niet voor iedereen haalbaar.

De afgelopen jaren is een nieuwe kersttrend geboren: het dragen van een foute kersttrui. Ook op de jeugdkliniek deden we er dit jaar aan mee. Behandelaren, managers, jongeren: velen droegen een gebreide trui met een kerstboom, sneeuwpop of kerstman erop. Proud to be fout, zeg maar. Maar ook hierbij bleek: grappig en gezellig, maar niet voor iedereen haalbaar.

"Wat is de grens tussen fout en hip? Voor mij als redelijk stabiele volwassene al een moeilijk te beantwoorden vraag, laat staan voor jongeren met autisme, identiteitsproblemen of depressie."

Want wat als je geen foute kersttrui hebt? En wat als de trui die je zelf altijd leuk vond, nu ineens fout blijkt te zijn? Heb je dan al die tijd voor gek gelopen? Is fout-zijn nu dan een manier om erbij te horen? Wat is de grens tussen fout en hip? Voor mij als redelijk stabiele volwassene al een moeilijk te beantwoorden vraag, laat staan voor jongeren met autisme, identiteitsproblemen of depressie.

Een van de jongeren liep niet in een kersttrui, maar wel met een kerstmuts door de kliniek. Hiernaar gevraagd, was de verklaring: ‘Dit is een surrealistische interpretatie van een kersttrui’. En daarmee is de link met de echte kerstboodschap ineens gemaakt. God die zijn Zoon mens laat worden, in een vieze stal geboren laat worden en Hem uiteindelijk laat sterven aan een kruis om daarmee de wereld te redden. Fouter kan bijna niet in de ogen van wat wij als mensen normaal vinden. Een surrealistische interpretatie van de relatie tussen God en mensen. Maar ook de enige interpretatie die echte hoop biedt voor deze wereld en waaruit ik de kracht en inspiratie haal om mijn werk te doen.

Ineens vind ik die foute kersttrui niet zo fout meer. Misschien moet ik hem eens wat vaker aantrekken, het levert vast een mooi aanknopingspunt voor goede gesprekken op.

 

Annelies van Pelt, GZ-psycholoog Kinderen en Jeugd bij De Hoop ggz
(Deze column verscheen in het Nederlands Dagblad van 28 december 2019.)