Onlangs is er door Novicare, de Open Universiteit en het Kennisinstituut christelijke ggz van De Hoop en Eleos (Kicg) een onderzoek afgerond naar de manier waarop christelijke ggz-cliënten omgaan met problemen en of dit samenhangt met de manier waarop hun relatie met God ervaren. Dit is vergeleken met mensen die geen psychiatrische diagnose hebben.
Mensen proberen problemen en bedreigingen die op hen af komen te beheersen. Denk aan het zoeken naar zin en controle en het nemen van verantwoordelijkheid. Voor christenen speelt hun geloof in God hierbij een rol. Vanuit de (gehechtheids)relatie met God zijn er grofweg drie manieren van omgaan met problemen te onderscheiden. Allereerst is daar de samenwerkende manier. Deze mensen vertrouwen God en delen hun zorgen met Hem in gebed en voelen zich ook zelf verantwoordelijk voor hun handelen. Zij hebben vaak minder psychische problemen en ervaren minder stress. Een andere manier is de afwachtende. Deze mensen voelen zich klein ten opzichte van God en zijn geneigd aan God over te laten wat er gaat gebeuren. Als zij God zien als een strenge en straffende God, krijgen zij waarschijnlijk meer psychische problemen. Tot slot is daar de zelfbesturende manier. Bij deze mensen speelt geloof een minder belangrijke rol in hun leven. Zij gaan hun problemen onafhankelijk van God te lijf. Dit geeft vaak meer spanning en hangt samen met meer psychische problemen.
Over het algemeen groeit de relatie met God, juist in stressvolle tijden. Eerder onderzoek van het Kicg laat zien dat mensen die opgenomen zijn in de ggz God vaker als meer bedreigend ervaren en meer angst voelen ten opzichte van Hem. Ook denken zij vaker negatief over hun eigen mogelijkheden. Depressieve mensen voelen vaker afstand tot God. Dit onderzoek laat zien dat mensen die een persoonlijke relatie met God hebben, minder psychische klachten hebben en mensen met een afwachtende houding juist meer. Daarbij kwam naar voren dat ggz-cliënten God vaker dan gemiddeld negatief ervaren. Zij gaan anders om met tegenslag en betrekken God minder vaak bij hun problemen. Het lijkt er op dat deze mensen eerder psychische klachten krijgen. Zij zijn hierdoor kwetsbaarder, wat maakt dat ze meer negatieve ervaringen opdoen en moeilijker om kunnen gaan met problemen. Zo komen zij in een vicieuze cirkel terecht waarbij God als steun en toeverlaat buiten beeld raakt.
Dit onderzoek heeft weliswaar plaatsgevonden onder een kleine groep mensen, maar past bij eerder onderzoek waaruit blijkt dat de relatie die cliënten met God ervaren van invloed is op hun psychische klachten. Het bevestigt daarmee dat het belangrijk is hier aandacht aan te schenken.
N.a.v. A.L. Oudijn-van Engelen, N. Jacobs, J. Lataster, J.C. van Nieuw Amerongen-Meeuse, H.J. Seesink, H. Schaap-Jonker, ‘De samenhang tussen religieuze copingstijlen en psychische klachten in een christelijke bevolkingsgroep’, in Tijdschrift voor Psychiatrie jg. 64, nr. 2 (februari 2022), pp. 80-86